met het boek van Arthur C. Danto ‘Wat kunst is’. ‘ Op die foto staat Isaiah totaal niet zoals hij eruitzag voor de mensen die hem kenden,maar als een onherkenbare zuurpruim. Het is bovendien niet zo dat hij er ‘soms’ wel zo uitzag. Voor het menselijke oog zag hij er nooit zo uit,alleen voor een camera ingesteld op 160 ASA,F 22 op een-zestigste van een seconde – wat je natuurlijk nooit ziet. Hier demonstreert de camera de beperkingen van het menselijk oog. Hij laat zien hoe dingen er werkelijk uitzien,als wij die konden zien zoals de lens dat doet. Welke opname je ook kiest uit een vel met contactafdrukken,je kunt er zeker van zijn dat die het echte laat zien,veel beter dan het valse beeld van een glimlachend iemand die te horen krijgt:’Hou vast die lach! Ja,zo!’ Deze ideeen drongen helder tot me door toen ik nadacht over het schilderij van Edouard Manet van de executie van Maximiliaan,uitgevoerd in vijf versies,van 1867 tot 1869,die samen te zien waren op de geweldige,didactische tentoonstelling samengesteld door John Elderfield in het Museum of Modern Art in mei 2006. Een foto van de gebeurtenis was er niet,omdat de Mexicaanse autoriteiten dat hadden verboden. Manet was afhankelijk van krantenberichten en met ieder nieuw verslag veranderden de details weer. Eerst dacht Manet dat de executie door Mexicaanse guerrilla’s was uitgevoerd en schilderde hij het vuurpeloton met sombrero’s op hun hoofd. langzaamaan werd duidelijk dat het vuurpeloton had bestaan uit Mexicaanse soldaten in uniform – die echter veel sjofeler waren,zoals we dankzij een foto weten,dan op Manets laatste en officiële versie te zien is.’ (bladzijde 136-137) Wordt vervolgd. Nu weer een gedicht van Bernlef uit ‘Voorgoed’. ‘ZWART///Schaduw die over akker trekt/alle details worden zwart///Ik zie geen grondkorrels meer/ik ruik geen vette klei/ik voel mijn voetstappen niet langer///Ik ben een sleepanker/dat nergens houvast vindt///De dag staat op een grammofoonplaat.’ (bladzijde 233) Wordt vervolgd.
