met de lezing van J.F. Vogelaar ‘De kunst van het lezen’. ‘Ik zeg ‘spel’,want ook Marthe Roberts begrippen zijn uiteindelijk niet meer dan metaforen. Teleurgesteld door zijn ouders die het aanvankelijk heeft geïdealiseerd,beschouwt het kind,wanneer het uit het paradijs is verdreven,zichzelf als vondeling of adoptiekind:zijn ouders van koninklijke bloede heeft hij verloren,en door zijn ‘burgerlijke’ ouders voelt hij zich in de steek gelaten. Het kind staat dan alleen met twee tegengestelde ouderparen die hij vereert èn verafschuwt. De ontdekking van de sexualiteit maakt dat het in een tweede fase over de vader,de schim van een koning,allerlei fabeltjes verzint,terwijl de moeder nabij en gewoontjes is. Het eerste stadium is dat van de ‘vondeling’,het tweede dat van de ‘bastaard’. Dit scenario stelt Marthe Roberts in staat een definitie voor de roman in z’n geheel te vinden,omdat het volgens haar ‘de psychische oorsprong van het genre’ laat zien – in het algemeen,dus los van de individuele en historische toevalligheden die telkens een afzonderlijk literair werk bepalen. De familieroman is het genre zelf,onbegrensd en met onuitputtelijke vermogens. Net als het kinderlijk fantasma kent de roman als genre een ogenschijnlijk naïeve tegenstrijdigheid:de roman wil zijn personages en beelden voor ware feiten laten doorgaan en tegelijk uitnodigen tot dromen en ontsnappen aan de werkelijkheid.'(bladzijde 10) Wordt vervolgd. Nu weer verder met het verhaal ‘Het lichaam trilt van het woord’ van Breyten Breytenbach uit de bundel ‘Alles één paard’. ‘Stof zijt gij enzovoort. Maar er is meer,veel meer:wind is schandelijk omdat er herinneringen door worden opgeroepen aan verre ervaringen,transcendente stemmingen,splinters kindertijd,verzonnen talen gesproken door bomen en wolken – en als dat niet neerkomt op leven,wat dan wel? Nee,wat dood is moet dood zijn en wat leeft hoort aan de andere kant. Wind mag er zijn,zeker,maar niet hier nu,hij mag erop los waaien achter de heuvel waar de Indringers wonen.'(bladzijde 51) Wordt vervolgd. Het verhaal is nog niet af.
