met ‘De hinderlijke ander'(Sartre)van Ger Groot uit het boek ‘De geest uit de fles'(Hoe de moderne mens werd wie hij is). ‘Want wie kiest,kiest altijd iets = en is dus niet meer volledig vrij. Aan die spanning kan Sartre ook in zijn romancyclus ‘De wegen der vrijheid’ niet ontkomen. Zijn protagonisten lopen ofwel vast in ‘kwade trouw’,ofwel ze blijven hangen in vrijzwevende onwerkelijkheid in hun weigering te kiezen voor iets verplichtends. Om dezelfde reden weet Sartre evenmin het probleem van de verhouding tussen mensen op te lossen. Wanneer ik de betekenis van mijn wereld bepaal,verschijnt ieder ander die hetzelfde doet onvermijdelijk als een vijand die mijn betekenishorizon doorkruist. Voor Sartre is de wereld,en allen die haar bewonen,in laatste instantie geen ‘situatie’ maar een instrument. De mens houdt de wereld in zijn hand om met haar te doen wat hij wil,via de betekenis die hij haar toekent. Die droom heeft de moderniteit lang in zijn ban gehouden. Maar in de loop van de twintigste eeuw blijkt ze steeds moeilijker houdbaar. De werkelijkheid rebelleert (in de ecologie) of ontspoort in een te zelfbewuste poging van de mens om haar naar zijn hand te zetten (in de politieke fiasco’s van de grote totalitarismen van de twintigste eeuw). Dat is een harde les. De mens is zo goed niet,of hij moet naar haar leren luisteren – en zichzelf invoegen in de beperkingen die zij oplegt.'(bladzijde 256) Wordt vervolgd. Nu weer verder met een gedicht uit de reeks ‘Taalmineraal’ van Mark van Tongele uit de bundel ‘Gedichten’. ‘Van de zon he/t licht en de geu/r./de wolken ama/ndelen in lente/sleuven.zwell/en de zon die onze/ogen watervla/k kwetst. taalets./flarden tekst/uitgeregend./druppels venst/teren het woord./dit aprilweer/waarin wij wacht/en/geduldig terw/ijl onze rendiere/n/de einder ber/oeren.tot het zom/er/wordt.tot het/juiste woord in/het geheugen/de zon vleugelt.'(bladzijde 74) Dit is het gedicht. Wordt vervolgd. Een bijzonder woord. Uit de bundel ‘Lucebert verzamelde gedichten’ de woordgroep ‘nog jong zij heeft het oud en hard verhaal'(bladzijde 226).