verder met Blanchot over Celan; ‘Spreek als laatste’. ‘Misschien is het een toevlucht – is het een toevlucht of een oproep? – om zich, via het netwerk van de taal (‘oog,oogbol tussen de spijlen’), toe te vertrouwen aan een blik die verder reikt. Misschien is deze toevlucht een wachten op een mogelijkheid om te kunnen zien zonder de woorden die het zien vangen in hun betekenis. ‘Lees niet meer – kijk!/Kijk niet meer – ga!’/ Het zien lijkt zo verbonden te worden met een beweging, juist om zicht te krijgen op die beweging. Het lijkt alsof het erom gaat de roep van die ogen te volgen, die voorbij dat wat te zien is kijken:’wereldblinde ogen, tot blindheid overrede ogen’, ogen die kijken of geplaatst zijn ‘in de opeenvolging van de stervensscheuren’. ‘Ogen wereldblind,/Ogen in de stervenskloof,/Ogen Ogen//Lees niet meer – kijk!/Kijk niet meer – ga!’/ Het is een beweging zonder doel. Het altijd laatste uur: ‘Ga, jouw uur/heeft geen zusters, je bent -/bent thuis.’/ Deze beweging wordt bij de thuiskomst niet onderbroken; het maakt haar alleen maar sterieler. Het is de langzame beweging van het uit zichzelf rollende wiel, wiens spaken gaan over het zwartachtig veld van de sterren, maar: ‘De nacht/heeft geen sterren nodig,’/ en ‘nergens/vraagt het naar jou.’/ Het buiten: daar waar de ogen heenvoeren, die van het bestaan losgekoppelde ogen, waarvan men zou kunnen denken dat ze eenzaam en onpersoonlijk zijn: ‘Het rondgeslingerde/immer-licht,leemgeel,/achter/planetenhoofden/Verzonnen/blikken,ziens-/nerven,/in het schip van de ruimte gekerfd.’/ De ogen, van hun lichaam en hun communicatievermogen beroofd, dolen rond, terwijl ze: ‘bedelen om aardse/monden’/ De eeuwigheid is bezaaid met ogen,(‘vol ogen staat de eeuwigheid’), en daar komt misschien het verlangen vandaan om zich te verblinden: ‘Verblind je vandaag al:/ook de eeuwigheid staat vol ogen.’/ Maar zichzelf verblinden betekent nog niet dat er niets meer gezien wordt, De obsessie van de ogen verwijst naar iets anders dan naar het zichtbare.’ (bladzijde 20 t/m 25 uit Maurice Blanchot ‘ Spreek als laatste’) Wordt vervolgd.
