met ‘De dood van God'(Nietzsche,Wagner)van Ger Groot uit het boek ‘De geest uit de fles'(Hoe de moderne mens werd wie hij is). ‘Hij noemt die stroom ‘wil’,maar iets wat voortdurend verandert biedt geen houvast aan onze kennis. We zouden er niet eens zelf in kunnen bestaan,want waar alles stroomt is geen blijvend ‘ik’ mogelijk. Daarom vervormen wij de werkelijkheid en maken haar statisch. Het is alsof we een net over een stromende rivier werpen en pretenderen dat we daarmee het water in onze greep krijgen. Dat lukt natuurlijk nooit en daarom zullen we altijd worden teleurgesteld in ons verlangen naar kennis en bestendigheid. Die teleurstelling is de pijn waaraan het leven lijdt,aldus Schopenhauer. We kunnen niets anders doen dan daarin berusten,omdat elk verzet het leed alleen maar verhevigt. Nietzsche neemt die gedachte aanvankelijk over,al zal hij in de loop van zijn leven gaande weg afstand van Schopenhauer nemen,om ten slotte lijnrecht tegenover hem te eindigen. Van de berusting waartoe Schopenhauer oproept en het pessimisme dat uit diens werk spreekt,wil hij dan niets meer weten. De mens is geroepen tot andere dingen,aldus Nietzsche. En Zarathustra maakt hij daarbij tot zijn profeet,zij het een profeet die aanvankelijk in eigen land niet geëerd wordt. ‘Also sprach Zarathustra’,dat Nietzsche in de eerste helft van de jaren tachtig in vier delen publiceert,heeft zulke bedroevende verkoopcijfers dat hij het laatste deel in eigen beheer moet uitgeven.'(bladzijde 178) Wordt vervolgd. Nu weer verder met een gedicht uit de reeks ‘Zij dochter’ van Mark van Tongele uit de bundel ‘Gedichten’. ‘Zij sneeuwt in mij:/adembenemend vallen/vlokken verleden/uit haar toekomst./Dood lost zich op./Ik zoete schreeuwman/smelt op haar tong./Een vader is niet meer/dan een klontje suiker/in de erfelijke pap.///Zij,voor wie ik mijn/taal op het spel zet,dit/roekeloze gedicht verlies,/zij blijft mij bekendmaken./Elk woord is vrouwelijk./Zij doet altijd in primeurs./Zij slaat mij uit:spatwater./Een kind van de ouderlijke/tongriem snijden is/moeilijker dan het lijkt.'(bladzijde 154)Dit is het gedicht. Wordt vervolgd. Een bijzonder woord. Uit de bundel ‘Lucebert verzamelde gedichten’ de woordgroep ‘want het dak van je vader’.(bladzijde 230)
