Willem Broens

Weer verder met ‘Hölderlin, biografie van een mysterieuzedichter’ van Rüdiger Safranski.Verder met Hoofdstuk 7    ‘Hölderlin zag in Fichte, zoals Hegel aan Schelling schreef, een ‘titan   die voor de mensheid strijdt’ (MA III, 584).Maar Hölderlin stond bepaald niet onkritisch tegenover Fichte, zoals we alhebben gezien. Hij zocht naar wegenmet hem en boven hem uit. Maar de prikkels…

Weer verder met ‘Hölderlin, biografie van een mysterieuzedichter’ van Rüdiger Safranski.Verder met Hoofdstuk 7 ‘De klaroenstoten van Rousseaus beroemde, baanbrekende zinnen klonken nog na:‘Ik alleen. Ik lees in mijn eigeninnerlijk en ik ken de mensen. Ik ben niet gemaakt als enige andere mens terwereld’ (Rousseau, ‘Bekentenissen’),en ook Goethes antwoord erop in ‘Werther’ was nog niet…

Weer verder met ‘Hölderlin, biografie van een mysterieuzedichter’ van Rüdiger Safranski.Verder met Hoofdstuk 7 ‘Het hielp weinig dat Fichte zich verzette tegen het misverstand dat zijnik-filosofie meedogenloosheid en egoïsmerechtvaardigde. Daarom kreeg hij ook ruzie met de lawaaierige studenten in Jena,die zich deels op hem beriepen,Hij maakte zich gehaat bij hen, en ze gooiden stenen naar…

Weer verder met ‘Hölderlin, biografie van een mysterieuzedichter’ van Rüdiger Safranski.Verder met Hoofdstuk 7 ‘Hoewel er een wereld van zeer werkelijke dingen bestaat, herinnert Fichte eronafgebroken aan dat het een doorhet ik gemodelleerde wereld is. Daarmee wil hij waarschuwen voor dezelfmaterialisering die aan de uiterlijke din-gen en gebeurtenissen te veel macht geeft, die ze niet…

Weer verder met ‘Hölderlin, biografie van een mysterieuzedichter’ van Rüdiger Safranski.Verder met Hoofdstuk 7    ‘Dat is nog puur transcendentalisme: de hogere betekenis komt nog niet   vanuit het object, maar vanuit hetsubject, ook en juist het goddelijke. Maar de drang om vanuit de subjectievebenauwenis naar het opene tegaan, is steeds voelbaar. Het goddelijke mag zich dan in…

Weer verder met ‘Hölderlin, biografie van een mysterieuzedichter’ van Rüdiger Safranski.Verder met Hoofdstuk 7    ‘Tijdens zijn studie van Fichte voerde hij verdere veranderingen in zijn   ‘Hyperion’ door, waarin zijn verschil vanmening met Fichte ingevlochten is. In het prozaconcept voor een geplandemetrische versie, begin 1795 ontstaan,beticht Hyperion zichzelf bijvoorbeeld van meedogenloosheid jegens denatuur:’Ik sloeg geen acht op…

Weer verder met ‘Hölderlin, biografie van een mysterieuzedichter’ van Rüdiger Safranski.Verder met Hoofdstuk 7 ‘Die ups en downs beschrijft hij op zeker moment aan zijn broer: ‘Hoebezorgder we zijn door het Niets, dat onsvan alle kanten als een afgrond aangaapt, of ook door het duizendvoudige Iets vande samenleving en de bezig-heden van de mensen, dat…

Weer verder met ‘Hölderlin, biografie van een mysterieuzedichter’ van Rüdiger Safranski.Verder met Hoofdstuk 7 ‘Hölderlin neemt van Fichte de in het wintersemester van 1794-1795voorgedragen (verkeerde) etymologie overvolgens welke in het oordeel de oer-deling schuilgaat. Het oordeel verwijdertzich van wat het beoordeelt. Hölderlindemonstreert dat aan Fichtes stelling ‘Ik ben ik’.   Die stelling, een klassieke oordeelsuitspraak, heeft weliswaar…

Weer verder met ‘Hölderlin, biografie van een mysterieuzedichter’ van Rüdiger Safranski.Verder met Hoofdstuk 7 ‘Dat begrip komt weliswaar al bij Kant voor, maar wordt pas bij Schelling eencentraal idee, waarbij Schelling zichwellicht heeft laten beïnvloeden door Hölderlin. ‘Intellectuelebeschouwing’ betekent bij Schelling, en ook bij Hölder-lin, het emotionele, intuïtieve en poëtisch belangrijke bevatten van dewerkelijkheid, dat…

Weer verder met ‘Hölderlin, biografie van een mysterieuze dichter’ van Rüdiger Safranski.Verder met Hoofdstuk 7 ‘Voor hem waren het geniale mensen, een beetje overspannen, ze staan ‘op het randje’, vindt hij, het zou slechtmet hen kunnen aflopen, dat zou hem spijten. Goethe had een fijne neus voor de gevaren van de nieuwe ik-cultus,en menige romanticus…