‘De barbaren’ van Baricco; vervolg. Het ging over Walter Benjamin.’Ik zal proberen het iets nauwkeuriger te zeggen: voor hem betekende ‘begrijpen’ niet dat je het onderwerp van de studie kon plaatsen in de bekende landkaart van de werkelijkheid, en daarmee definieerde wat het was, maar dat je aanvoelde op welke manier dat onderwerp de landkaart zou wijzigen en onherkenbaar zou maken. Hij genoot ervan om het exacte punt te bestuderen waarop een beschaving genoeg houvast vindt om een ommekeer te maken en een totaal nieuw, ongekend landschap te vormen. Hij vond het prachtig om die titanische beweging te beschrijven, die voor de meeste mensen onzichtbaar was, en voor hem juist zo zonneklaar. Hij fotografeerde de ontwikkeling, en ook daarom waren zijn foto’s, bij wijze van spreken, altijd een beetje bewogen, waardoor ze onbruikbaar waren voor instituten die salarissen verschaften, en objectief gezien lastig voor degenen die ze betroffen. Hij was een absoluut genie in een zeer bijzondere kunst, die vroeger profetie werd genoemd, en die nu beter gedefinieerd zou kunnen worden als de kunst om de mutaties te ontcijferen vlak voordat ze plaatsvinden. Zou zo iemand mogen ontbreken tussen de motto’s van dit boek? Nee. Hier komt dus het derde motto. (Nu mag je ook weer overeind komen en ontspannen.) Ik heb vaak gedacht hoe nuttig, hoe waanzinnig nuttig iemand zoals hij zou zijn geweest na de oorlog, toen alles overhoop was gehaald en we begonnen te veranderen in datgene wat we nu zijn. Het is gruwelijk dat hij nooit kennis heeft kunnen maken met televisie, Elvis, de Sovjet-Unie, de cassetterecorder, fastfood, JFK, Hiroshima, de magnetron, legale abortus, John Patrick McEnroe, de jasjes van Armani, Spiderman, de Papa Giovannigemeenschap en een heleboel andere dingen. Denk je eens in wat hij met zulk materiaal had kunnen doen? Hij had ons misschien al jaren van tevoren alles kunnen uitleggen (zij het een beetje bewogen, dat wel). Hij was iemand die in 1963 bijvoorbeeld zonder al te veel inspanning de realityshow had kunnen voorspellen. Maar zo is het niet gegaan. Benjamin maakte zichzelf van kant in een of ander boerengat op de grens tussen Frankrijk en Spanje. Het was september 1940. Hij had uiteindelijk besloten om de nazistische oorlogszucht te ontvluchten, en hij was van plan om naar Portugal te gaan en van daaruit, zij het met tegenzin, naar Amerika te vertrekken. Hij kreeg problemen met zijn visum. Hij werd daar bij de grens aangehouden, en een beetje in onzekerheid gelaten. ’s Nachts leek het hem beter om de handdoek in de ring te gooien. En hij maakte er een eind aan met een dodelijke dosis morfine. De volgende dag kwam zijn visum binnen, met stempel en al. Hij had in veiligheid kunnen komen. Shakespeariaanse finale.’Morgen verder. Het motto komt heus.
