met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Maar tegelijkertijd ook de betekenisloosheid van de taal,van het linguïstische corpus in eigenlijke zin,dat slechts vanuit een bepaalde plaats betekenis krijgen. En onder plaats versta ik net zo goed de verhouding tot een grens,het land,het huis,de drempel,als in het algemeen iedere plek,iedere situatie,waarin praktisch en pragmatisch verbonden worden gesloten;iedere plek waar contracten,codes en conventies tot stand komen die het betekenisloze betekenis geven,die wachtwoorden in het leven roepen,het woord dat ons laat passeren,die de taal plooien naar wat haar te buiten gaat,haar tot een moment van gebaar of een pas maken,naar het tweede plan schuiven of ‘verwerpen’ om haar opnieuw terug te vinden. Meervoudigheid, of liever heterogeniteit,binnen de taal. Het is goed erop te wijzen dat onvertaalbaarheid niet alleen te wijten is aan een moeilijke passage of doorgang (no pasarán),aan de aporie of impasse die de ene poëtische taal isoleert van de andere. Babel is ook de onmogelijke pas,de stap zonder transactie in het verschiet,die gegeven is met de meervoudigheid van talen binnen de uniciteit van een dichterlijke inscriptie:meerdere keren in één keer, meerdere talen binnen één poëtische handeling. Binnen één enkel idioom,In Eins,smeedt en bezegelt de uniciteit van het gedicht – opnieuw een datum en een sjibbolet – het dichterlijke gebeuren,een veelvoud van al even singuliere talen en data. In Eins:in de eenheid en de uniciteit van dit gedicht zijn de vier talen zeker niet onvertaalbaar,noch onderling noch in andere talen. Maar wat altijd onvertaalbaar blijft in welke andere taal ook is het gemarkeerde verschil der talen binnen het gedicht. We hadden het al over het maken dat niet tot weten te reduceren is,en over het maken van verschil dat neerkomt op markeren:op kenmerken en het tonen van het kenmerk. Dat is precies wat er in deze passage gebeurt,waar deze passage op uit komt. In principe,rechtens,lijkt alles vertaalbaar,uitgezonderd de markering van dit verschil tussen meerdere talen binnen één en dezelfde dichterlijke gebeurtenis. Kijken we naar de voortreffelijke Franse vertaling van In Eins. Die vertaalt het Duits in het Frans,daarmee is niets aan de hand. Maar sjibbolet en no pasarán worden onvertaald gelaten,waarmee mede de vreemdheid van deze woorden in het primaire medium,het Duitse taaleigen van de zogenaamde oorspronkelijke versie,wordt gerespecteerd. Maar waar zij ook het Frans uit deze versie,Avec toi,/Peuple/de Paris,in de vertaling behoudt – en wat zou ze anders moeten doen? – ,is de vertaling wel gedwongen juist datgene uit wissen wat ze behoudt:het vreemde effect van het (niet cursief gezette) Frans in het gedicht,datgene wat het in configuratie brengt met alle chiffres,wachtwoorden of sjibbolets die het gedicht dagtekenen en ondertekenen,In Eins, binnen de ontbonden,verscheurde en tegelijkertijd verenigde,herenigde,herstelde eenheid van deze singulariteiten.'(bladzijde 52-53 uit Jacques Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’)Wordt vervolgd.
