met het boek van Peter Henk Steenhuis en René Gude ‘door het beeld door het woord’. ”Over een periode van vele maanden heb ik dit beeld telkens opnieuw gefotografeerd,hopend op de mooiste en meest rijke nachtblauwe kleurzweem die je je kunt voorstellen,maar ik eindigde tot grote ontevredenheid met een groen uitgeslagen foto. Het licht van de maan verschilt steeds van kleur:staat de maan hoog aan de hemel,dan zien we zilverachtig licht:staat zij dicht bij de horizon,dan wordt het licht gelig,doordat het door meer stofdeeltjes in de atmosfeer reist. Geel licht in een blauw beeld geeft een groenig schijnsel,nog eens versterkt door het object dat dit licht op het negatief in de camera werpt. Pas na maanden begreep ik dat dit het definitieve beeld moest zijn.’ Hier zijn niet de tijd en de afstand zichtbaar gemaakt,maar is de reflectie van het licht onderwerp. Het verschil tussen de twee foto’s is duidelijk. Toch vertonen ze ook overeenkomsten. Het zijn kale,lege,stille beelden,je zou kunnen zeggen:het zijn meditatieve beelden. Van Til:’Ik mediteer niet.’ Het moet je om meer te doen zijn dan om de weergave van een wetenschappelijk gefundeerd uitgangspunt. Je kiest een van de vele beelden die je in de loop van maanden maakt. Daar speelt esthetiek of schoonheid een rol in. ‘Ja. Maar die keuze komt tot stand omdat zo’n beeld de beste vertaling is van een idee. Ik zal mijn beelden altijd documentair noemen,zij komen tot stand door zo min mogelijk inmenging van mij. In samenspraak met de wereld kom ik tot een beeld. Op woorden als “religieus” of”meditatief” reageer ik misschien wat allergisch. Maar ik zou me wel kunnen voorstellen dat de beelden uitnodigen tot contemplatie. Doordat ze tot stand komen door sterke concentratie,ontdek ik – en misschien met mij de kijker – iets over de essentie van de werkelijkheid die binnen de wereld besloten ligt.”(bladzijde 199-201) Wordt vervolgd. Nu weer een gedicht van Breyten Breytenbach uit de bundel ‘De windvanger’. Verder met het gedicht ‘BRIEF UIT DEN VREEMDE AAN SLACHTER’. ”sinds 1963 moesten de volgende gevangenen,/onder behandeling van de veiligheidspolitie,/geboorte aan hun dood geven’:/BELLINGTON MAMPE//LOOKSMART SOLWANDLE NGUDLE//SIPHO JAMES TYITA//SULIMAN SALOJEE//HANGULA SHONYEKA//LEONG YUM PIN//AH YAN//ALPHEUS MALIBA//J.B. TUBAKWE//NICODIMUS KGOATHE//SOLOMON MODIPANE//JAMES LENKOE//CALEB MAYEKISO//MICHAEL SHIVUTE//IMAM ABDULLAH HARON//MTHAYENI CUTSHELA… ‘we zullen het niet vergeten”(bladzijde 68-70) Wordt vervolgd.
