met het boek van Peter Henk Steenhuis en René Gude ‘door het beeld door het woord’. ”Er is ook “collateral damage” bij beschaving door uitstel,onvoorziene kosten. We kunnen nerveus worden van het onderdrukken van primaire aandriften. Je hoeft geen fan van de psychoanalyse te zijn om Freud daarin gelijk te geven. Uitstel van directe behoeftebevrediging loopt uit de hand als er helemaal geen bevrediging meer volgt. De kunst van het uitstel vereist een dubbele inspanning. Eerst het opschorten van behoeftebevrediging en primaire emotie(uitstel door kunst) en vervolgens het doelbewust voorkomen dat je in het uitstel de weg kwijtraakt(de kunst van het uitstellen). Via een omweg naar het bereiken van bevrediging op hoger niveau. Het kijken naar de elkaar tegensprekende beelden van Haarsma is een oefening in driftbeheersing. We slaan er niet meteen op,maar we rennen ook niet meteen weg. Toch is het uitstel niet gelijk te stellen aan vertwijfeling. Het gaat erom momenten van gerichte aandacht te creëren die de belofte van sophisticated Empathie in zich drgen. Kunst traint ons om onze primaire reacties niet alleen domweg te beheersen,maar ook om een onderzoek naar alternatieven te starten. Alternatieven die soms faliekant mislukken,gekunsteld,onecht worden. Dat kan. Maar we komen zo ook tot weloverwogen,secundaire reacties,waardoor we weerbaarder kunnen worden en ons teweer kunnen stellen tegen barbarij.”(bladzijde 388) Dit was de laatste bladzijde van het boek ‘door het beeld door het woord’ van Peter Henk Steenhuis en René Gude. Overgeschreven in het kader van het project ‘Ondertiteling’. Naast mijn werk aan de hommages wil ik elke dag mensen die nadenken over kunst aan het woord laten. Het helpt me bij vragen als;wat is kunst? Wat maak ik eigenlijk? Hoe maakt ik iets en waarom? Wat betekent kunst in deze tijd? Hoe is de geschiedenis van de kunst verlopen? Ik moet op een trapje staan om beter te kunnen kijken. Vandaar dat overschrijven. Ik ben benieuwd wanneer ik zelf aantekeningen durf te maken. Af en toe gebeurt het, zeker als ik aan een project werk. Zie bijvoorbeeld het “Spinoza-project’ in juni 2016 in Den Hoorn. Morgen weer een nieuw boek. Nu weer een gedicht van Breyten Breytenbach uit de bundel ‘De windvanger’. Verder met het gedicht ‘TERUGBLIK’. ‘ook ik/ook ik zag hoe de mens werd gevild/schudde een vuist naar de hemel/leerde door blauwe lippen te spellen/het hart is een donker rottende vrucht/moest het binnensmond jammeren aanhoren van kinderen/met afgerukte ledematen/kwam plooizakvrouwen in de woestijn tegen/met dode zuigelingen aan de borst/dacht dat de geschiedenis een precieze betekenis bevatte/of tenminste een oog/zag de slang van overgave aan het hol/van de macht vreten/kronkelend en blinkend als een geweten/en de zon was een maan/en de zon was een bloederige maan'(bladzijde 280) Wordt vervolgd. Het gedicht is nog niet af.
