met ‘De letter als toverstaf’ van Arnold Heumakers uit het boek ‘De esthetische revolutie’. ‘En uiteindelijk is het doel van zowel magie als poëzie hetzelfde,namelijk met behulp van de taal de wereld naar je hand zetten,dat wil zeggen;die wereld creëren als een harmonieus,humaan geheel. Dat kon de meest uiteenlopende vormen aannemen. Van een symbolische – allegorische – verbeelding van het Absolute tot fantasieën over een antropomorfe fysica en kosmologie,van literaire sprookjes (door Novalis getypeerd als ‘dromen van die thuiswereld die overal en nergens is’) tot een serieuze poging om een alternatieve ‘encyclopedie'(Novalis”Allgemeine Brouillon’) samen te stellen en van de voorspelling van een nieuw Gouden Tijdperk tot historische speculaties over de terugkeer van de christelijke Middeleeuwen. Ook de geschiedenis blijkt afhankelijk te zijn van de poëzie,ook de historicus moet een ‘dichter’ zijn. In een opmerkelijke notitie demonstreert Novalis dit aan de hand van de Oudheid. Hij begint met te stellen dat het een vergissing zou zijn te denken ‘dat er oudheden bestaan. Pas nu begint de Oudheid te ontstaan’. De oudheid ontstaat ‘onder de ogen en de ziel van de kunstenaar’ – of van de dichter. Het verschil tussen de kunstenaar en dichter lijkt hier van ondergeschikt belang:niet op het uiterlijk komt het aan,maar op de ‘Geist'(de poëzie als ‘geest’ van alle kunsten) die de archeologische brokstukken het stempel van ‘de Oudheid’ opdrukt.'(bladzijde 289) Wordt vervolgd. Nu weer verder met het verhaal ‘Deze onherinnerbare herinnering bestaat!’ van Breyten Breytenbach uit de bundel ‘Alles één paard’. ‘En nu staan we hier en ik heb ook een echt gevoel van herkenning. Dit is de goede plek;hier zijn de goede mensen;dit zijn de noodzakelijke elementen:boom,water,de stenen die komen. Als in bepaalde delen van Afrika – in Senegal,Mali en Niger bijvoorbeeld – een ‘griot’ sterft,en denk er wel aan dat de griot de woordenwevende herinnering van zijn volk vertegenwoordigt,dan worden zijn stoffelijke resten door zijn genoten verborgen in de holle stam van de baobab. Op die manier wordt hij voor altijd geplaatst waar hemel en aarde elkaar ontmoeten en in elkaar overgaan.'(bladzijde 38) Wordt vervolgd. Het verhaal is nog niet af.