met ‘De hinderlijke ander'(Sartre) van Ger Groot uit het boek ‘De geest uit de fles'(Hoe de moderne mens werd wie hij is). ‘Daartoe incorporeert hij in de jaren vijftig en zestig het marxisme in zijn exitentiële filosofie. Maar uiteindelijk loopt dat spaak. Noch die moraal noch die geschiedfilosofie is er ooit gekomen. In plaats daarvan publiceert Sartre in 1960 een tweede hoofdwerk,’Kritiek van de dialectische rede’,waarin een gewelddadig soort totaliteitsdenken elke herinnering aan zijn naoorlogse humanisme verjaagt. Strikt genomen moet zijn poging wel mislukken,zoals ook zijn romancyclus ‘De wegen der vrijheid’,waarin hij een beeld tracht te schetsen van wat een leven volgens de uitgangspunten van zijn existentialisme in concreto betekent,onvoltooid gebleven is. Natuurlijk kun je zeggen dat elke authentieke keuze voor ‘mijn’ vrijheid de vrijheid van alle anderen wil beperken,zoals Sartre schrijft. Hoe zou ik een authentiek leven kunnen leiden in een wereld die van knechting doortrokken is? Maar op het moment dat beide vrijheden tegenover elkaar staan,kan slechts een botsing het gevolg zijn op grond van het mensbeeld in ‘Het zijn en het niet’. De menselijke roeping is vrij te zijn,maar de menselijke situatie wordt gemarkeerd door de onmogelijkheid van de gelijktijdige ontplooiing van twee vrijheden oog in oog met elkaar. De keuze van andermans vrijheid is immers niet meer dan een louter formeel verlengde van de keuze die ik voor mijzelf maak.'(bladzijde 253-254) Wordt vervolgd. Nu weer een gedicht dit keer uit de reeks ‘Taalmineraal’ van Mark van Tongele uit de bundel ‘Gedichten’. ‘Een vin stilte. geen zin/verroert.de zon legt onze/gemoederen in de plooi.onvoltooid.wij dragen/behoedzaam vrucht/waters van taal.gods/geluid schiet kuit.'(bladzijde 69) Dit is het gedicht. Wordt vervolgd. Een bijzonder woord. Uit de bundel ‘Lucebert verzamelde gedichten’ de woordgroep ‘het laatste werk/met een sluier voor de gevlekte muil’.(bladzijde 226) Dit blog is nog steeds een project met als titel ‘Ondertiteling’ bij mijn langlopende reeks ‘Hommages’. Ik maak daarin hommages aan voor mij belangrijke schrijvers en schrijfsters,dichters en dichteressen. Zie daarvoor op mijn website de afdeling ‘overzicht van het werk’. www.willembroens.nl
