met ‘Het onbewuste'(Jean Paul,Nietzsche,Freud)van Ger Groot uit het boek ‘De geest uit de fles'(Hoe de moderne mens werd wie hij is). ‘In het eerste hoofdstuk van dit boek zagen we hoe reeds in de zestiende eeuw,onder meer bij Clemens non Papa,zo’n persoonlijke en intieme relatie met God in de plaats begon te komen van de inbedding in een brede kerkelijke religiositeit. Daarmee nam het religieus besef van de gelovige sterk in intensiteit toe. Met zo’n smalle basis waarop heel het enorme gewicht van deze verhouding rusten moest,was er tegelijk niet zo heel veel voor nodig of die verbinding brak. De overspannenheid waaraan de aards-hemelse relatie binnen het protestantisme vaak lijdt,vindt hierin zijn oorzaak. Bij Kierkegaard werd ze een bijna hysterische obsessie. De angst voor een stilzwijgen van God begeleidt de Reformatie vanaf het begin – eerst omdat men zich nooit zeker kan weten van de genade,en later zo mogelijk nog catastrofaler wanneer vanaf de achttiende eeuw de mogelijkheid daagt dat de hemel leeg is. Wat zich in de Franse Verlichting zonder al te veel zielenpijn voltrekt,mondt in landen als Duitsland,Denemarken en Zweden uit in een bittere tragedie. Melkwegen en woesternij Nietzsche staat met zijn openlijke verkondiging van ‘de dood van God’,en de antropologische en filosofische gevolgen daarvan,eerder aan het einde dan aan het begin van een lange geschiedenis van bange en boze vermoedens die al een eeuw eerder is begonnen.'(bladzijde 223-224)Wordt vervolgd. Nu weer een gedicht uit de reeks ‘Digitaal speeldoosje’ van Mark van Tongele uit de bundel ‘Gedichten’. ‘De zon straatarm. Judaswolk/lapt mij in haar kraag.God/loopt tegen zijn eeuwige lamp./Duif doof op de akoestische/schors van het licht. Lege oor/schelp. Een kippenvel taal./Kattenkrab in vuilniszak./Kou kapt in het gebeente./Ik sta in hersentocht/op stapel van een gedicht.'(bladzijde 101) Dit is het gedicht. Wordt vervolgd. Een bijzonder woord. Uit de bundel ‘Lucebert verzamelde gedichten’ de woordgroep ‘leeg was de aarde en zwart’.(bladzijde 228)