met ‘Een ingewikkelde machine'(Spinoza,Mozart,Lamettrie,Ryle)van Ger Groot uit het boek ‘De geest uit de fles'(Hoe de moderne mens werd wie hij is). ‘Markies de Sade zou van die ontwikkeling aan het eind van die eeuw de voltooiing vormen. Bij hem werd de libidineuze mens tegelijk ook de radicale ontkenning van alle goddelijkheid,of liever:de mens bereikte het goddelijke pas in het volgen van zijn driften. Maar ook bevatte pornografie vaak een expliciet politieke boodschap,waarin vooral de twee machtigste instituties van het Ancien Régime het moesten ontgelden:de kerk en de adel. Die laatste kreeg het,vanwege zijn echte of veronderstelde liederlijkheid,bijzonder hard te verduren in de schandaalverwekkende brievenroman ‘Les Liaisons dangereuses’ van Pierre Choderlos de Laclos uit 1782,aan de vooravond van de Franse Revolutie. Seks is daarin volledig ondergeschikt gemaakt aan een machtsspel met verleiding,onderwerping en ruïnering van reputaties als voornaamste ingrediënten. Vóór alles zijn deze publicisten,denkers,journalisten en leraren uit de achttiende eeuw aars ingesteld. Hun geest wordt prachtig gepersonifieerd door de figuur van Don Alfonso,die Mozarts opera ‘Così fan tutte’ uit 1790 (dus een jaar na de Franse Revolutie) een sleutelrol speelt. Hij is een mengsel van filosoof (zo wordt hij ook genoemd)en ‘practical joker’,die door middel van een weddenschap twee van zijn jonge pupillen de ogen wil openen voor de cynische werkelijkheid van de wereld.'(bladzijde 54-55)Wordt vervolgd. Nu weer verder met de reeks ‘O de aarde'(15)van H.C. ten Berge uit de bundel ‘Splendor’. ’15//Dit is het einde der tijden///Op klaarlichte dag/valt het doek -///Donkerslag.///Eeuwig nacht.///Werelden worden verduisterd./Banken zijn bezoles/en het leven is verpleind./Nergens valt nog iets te halen.///Ritselgeld knistert en kleumt/in muurvaste kluizen,beurzen onttakelen/de dromen van paradijselijke kapitalen -/Al wat in bloei stond sterft uit.///De patser staat radeloos aan het roer van zijn jacht./Vrieskou slaat toe,hoogmoed dooit weg./Ontluisterd het strand met de palmen,de wijn/bij de vis,het terras en een etentje onder de bomen.'(bladzijde 34)Het gedicht uit de reeks is nog niet af. Wordt vervolgd. Nu weer een gedicht van Lucebert uit de bundel ‘Lucebert verzamelde gedichten’. Titel:’de soldatenmoeder’. ‘zij heeft haar zonen in Korea en Vietnam verloren;/zij haat de Roden nu,die ziet ze overal./ze wonen in haar huis onder de vloeren,/zij voelt hoe ze haar dagelijks beloeren./oh mensen,is dit niet een vreselijk geval?///referein:/zij hebben haar hart geroofd,/haar lichaam leeg en ook haar hoofd./zij slaapt met stenen in haar bed en als zij opstaat is zij als dood.///De Roden komen binnen in brood of kool verborgen/en in de nacht zij richten op haar knie een straal,/zodat die rood en pijnlijk op gaat zwellen,/terwijl haar buik,haar rug haar handen ook vervellen./oh mensen,is dit niet een vreselijk verhaal?///(refrein)///een prooi der Roden nu verliest zij alle zinnen./eens soldatenmoeder is zij nu een lichtekooi./als Amerikaanse moet ze wel haten,/maar geeft zich toch aan de Vietcong-soldaten/oh mensen dat deden nu die Roden uit Hanoi://(refrein)’ (Bladzijde 481)Dit is het gedicht. Wordt vervolgd.
