Gerard Unger ‘Terwijl je leest’. Vervolg.De typograaf aan het woord. ‘En ten opzichte van het handschrift heeft de typografie de kritische blik op de tekst versterkt met tussenpersonen en tussenstappen die als filters functioneren, zoals de redacteur van een uitgeverij of zetproeven. En legio zijn de ervaringen van auteurs die zich bij aanblik van een zetproef met onherroepelijk lijkende drukletters hebben gerealiseerd dat hun woorden op het punt stonden vermenigvuldigd en verspreid te worden, waarna grote delen zijn herschreven. Drukkers zijn daarmee gelukkig gemaakt, want auteurscorrectie moet betaald worden. Van dergelijke onzekerheden merken lezers over het algemeen weinig. In het voorwoord bedanken auteurs dikwijls degenen die hen geholpen en gesteund hebben, die kritisch hebben proefgelezen en voorstellen hebben gedaan voor ingrijpende veranderingen en aanvullingen. Lezers krijgen een geordende en afgeronde tekst voor ogen terwijl er vaak chaos aan vooraf is gegaan en het veel inspanning heeft gekost greep te krijgen op ijle en uiteenlopende gedachten. En dan is er het overbekende adagium:’één beeld is duizend woorden waard’. Op 24 augustus 1996 om 8 uur ’s avonds toonde het nieuws op de tv in Nederland een man die betrokken was bij het duiken naar de Titanic, om delen daarvan boven water te krijgen en tentoon te stellen. Hiertegen was geprotesteerd door nabestaanden van passagiers van wie de lichamen nog aan boord zijn. Om door te gaan gebruikte de man als argument dat jongeren niet meer op drukwerk gericht zijn (print oriented) en niet meer over de Titanic zullen lezen. Een echt stuk Titanic of beelden daarvan zouden op hen wel indruk maken. De mening dat lezen zorgelijke tijden doormaakt komt soms uit onverwachte hoek. Veel beelden hebben verklarende woorden nodig, zoals een foto van een strijdtoneel met een paar rennende mannen (één ervan gooit iets): Palestina, Noord-Ierland, Kasjmier? Voor een bijschrift volstaan enkele woorden, maar wanneer je iets van de achtergronden wilt weten – hoe het zo ver heeft kunnen komen of hoe het daar verder kan gaan – dan ben je zo aan duizend woorden toe. Toch zijn er beelden die zonder tekst kunnen, en daartegenover zijn er mededelingen die alleen in tekst zijn te vatten.'( bladzijde 197-198-199)Wordt vervolgd.
