Weer verder met het essay ‘Ongeschreven wetten’ van Stefan Hertmans uit de bundel ‘Het zwijgen van de tragedie’.
‘Ze is amazone (het is vaak genoeg opgemerkt), een geschonden soldaat die een oorlogstrauma heeft meegebracht uit Kolonos (waarheen ze haar blinde en stervende vader/halfbroer begeleidde). Ten tweede – ware ze moeder geweest, dan nog gold haar uitspraak: Kinderen en echtgenoten zijn vervangbaar, maar mijn broer niet. Zelfs met kinderen was Antigone niet gezwicht voor Kreon.
Op die manier wordt ze niet alleen de Tegen-Bruid, maar ook de Tegen-Moeder en de laatste, ultieme moeder (de laatste gezel van haar vader/halfbroer). Ze is dus ook tegen haar eigen moeder , tegen Jokastes lot; hoe kan ze ook anders, als die haar zelf nota bene met haar halfbroer heeft verwekt? Tegelijk wordt ze juist daardoor ook vastgeplakt door de incestueuze ‘lijm’ die allen van het Huis van Labdakos noodlottig aan elkaar bindt.
Een New Yorkse meidengroep noemt zichzelf Antigone Rising. De leden van de groep hebben een web-site waarop ze op de foto staan als kostschoolmeisjes die een nacht buiten de muren hebben doorgebracht. Ook Anouilh laat Antigone, bij het begin van zijn stuk, suggereren dat ze een nachtje ‘weg’ is gebleven (we kunnen hierin een toespeling op mogelijke incestueuze banden met haar broer zien). Maar Antigone is niet zomaar een bad girl a la Madonna. Bad girls zijn doetjes in vergelijking met dit antieke meisje dat een staat te gronde richt met een woord.
Hegel ziet in Antigone de kern van de Griekse tragedie. Dit is de fundamentele botsing van Geweten en Wet. Het feit dat Kreon op het einde ongeveer ‘redelijk’ wordt, is voor Hegel de aanleiding om de dialectische vooruitgang van de redelijkheid in dit stuk aan het werk te zien. Hij ziet in Kreons inkeer een synthetisch moment waarin hij tot het standpunt van Antigone nadert: hij, de verdediger van de staat, ziet in dat ook zijn familiebanden heilig voor hem zijn, maar pas wanneer zijn zoon en vrouw gestorven zijn.’ (Bladzijde 148-149) Dit is fragment 46. Wordt vervolgd.
