met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Een andere wending,een andere troop:rondom iets draaien en een wending maken is voor deze sikkel,die wellicht letters schrijft wanneer zij rondom snijdt,wanneer het vertoog zwijgt (lautlos)om plaats te maken voor gezang:singbare Rest?Pas later zal klinken:beschneide das Wort,besnijd het woord. Singbare Rest of CELLO-EINSATZ/von hinter dem Schmertz… het andere gedicht waarin iets in het muziekwerk gesteld wordt dat niet te ontcijferen of zonder betekenis (Undeutbares)is.Het sluit af met woorden die zo weinig zeggen – en tegelijk meer dan wat ook:woorden die vanaf dat moment onvergetelijk worden en gemaakt zijn om,in hun onvertaalbare eenvoud,hun toch nog gescandeerde eenvoud,ongemerkt uit het geheugen weg te glippen: alles ist weniger,als/es ist,/alles ist mehr./ tout est moins,que/cela n’est,/tout est plus/ alles is minder dan/het is,/alles is meer.(43) Het onvertaalbaarste hecht terzelfder kere aan scandering of cesuur,en aan de afwezigheid van – al dan niet grammaticale – ontkenning. Het tweeslachtige ‘als’ , dat wordt onderstreept door zijn plaatsing aan het eind van de regel,na de pauze van een komma,onttrekt het ‘als es ist'(zoals het is,hoe het is,als zodanig,zo het is) aan de ogenschijnlijke syntaxis van de vergelijking,waarmee het niettemin speelt. Als ik zeg dat de betekenis van een datum de deur opent voor de bezetenheid,een soort Wahnsinn,dan doe ik dat niet om te ontroeren,maar alleen om te zeggen wat er in een datum,in de sommatie of aangereikte kans van elke lezing te lezen staat. Wahnsinn:de bezetenheid van de datum,de bezetenheid van het ‘wanneer’, de ijlende zin van waan. De bezetenheid van de homofonie (Wahn/wann) geeft zich niet te kennen in een taalspel van Celan,evenmin als zojuist de gelijkenis tussen sjibbolet en symbolon deed,het Hebreeuw,het Grieks en hier het Duits. De waanzin sluimert in deze wisselvallige ontmoeting,dit kansrijke toeval tussen heterogene zaken,die dan zin gaat geven en dateren.’ (bladzijde 67-68 uit Jacques Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’) Wort vervolgd.
