met het boek van Arthur C. Danto ‘Wat kunst is’. ‘Degas,die zelf ook begon met fotograferen,zou hebben gezegd dat foto’s ons leren hoe we moeten kijken,zelfs al lijken de beelden onnatuurlijk. De optische waarheid wordt verward met de visuele waarheid. Muybridge dreef de spot met victoriaanse schilders,wier afbeeldingen van racepaarden visueel veel overtuigender waren dan zijn optisch correcte foto’s. Zij lieten paarden op stereotiepe wijze zien. Een ander voorbeeld zijn portretten. Op het menselijk gezicht zijn niet zozeer uitdrukkingen te zien,zoals verdriet,blijdschap en boosheid – die academische kunstenaars onder de knie moesten krijgen om op verhalende schilderijen te kunnen laten zien hoe de geportretteerden zich voelden – maar de overgangen tussen uitdrukkingen. Met een film van 160 ASA en een sluitertijd van een-zestigste seconde zouden we tegenwoordig het gezicht kunnen vastleggen zoals dat nooit door het oog wordt gezien – ’tussen uitdrukkingen door’ als het ware. Daarom wijzen we veel foto’s af met ‘Dat ben ik niet’,omdat ze niet lijken op wat we zien als we in de spiegel kijken. Het gevolg is dat gezichten door de camera’s ‘onvertrouwd’ worden gemaakt,zoals op de portretten van Richard Avedon. Wat er gebeurt met moderne camera’s is dat de fotograaf bewegingen stopzet en dus stilstaande beelden maakt die op geschilderde portretten nooit kunnen ontstaan. (Het paard van Degas is een driedimensionaal stilstaand beeld.) Het stilstaande beeld toont de ‘optische waarheid’ maar komt niet overeen met de zintuiglijke waarheid,namelijk hoe wij de wereld stereotiep zien. Dit realiseerde ik me voor het eerst toen ik Avedons foto van de filosoof Isaiah Berlin zag,die een vriend van me was.'(bladzijde 135-136) Wordt vervolgd. Nu weer een gedicht van Bernlef uit ‘Voorgoed’. ‘EINDSTATION///Onder de dienstregeling/verschieten de wissels/levens die heel anders hadden willen verlopen/maar nu staan te wachten/op een tochtig perron.///Er is geen uitweg zeggen de regenjassen/de koffers,de tassen.///Een luidspreker meldt een wijziging/niemand beweegt.///Onder de draadglazen overkapping/koeren de duiven.'(bladzijde 226) Wordt vervolgd.
