met ‘De hinderlijke ander’ (Sartre) van Ger Groot uit het boek ‘De geest uit de fles'(Hoe de moderne mens werd wie hij is). ‘In een van zijn eerste toneelstukken heeft Sartre de verwoestende werking van die blik laten zien. ‘Huis clos'(Met gesloten deuren) uit 1944 speelt zich af in de hel. Infernale taferelen zijn er niet te zien,alleen een doodgewone salon waarin drie mensen opgesloten zitten:twee vrouwen en een man. Voor eeuwig,want ze hebben allemaal wat op hun kerfstok. De man heeft in een revolutionaire beweging uit lafheid zijn kameraden verraden. De ene vrouw heeft haar kind gedood dat in haar mondaine leven een sta-in-de-weg zou zijn geweest,en de ander heeft haar vriendin tot wanhoop gedreven. Al snel komen deze drie mensen achter elkaars geheim en vanaf dat ogenblik ‘zijn’ zij hun misdaad. Zelfs kortstondige pogingen tot erotisch contact lopen op niets uit,want altijd is er de derde die dat op zijn beurt objectiveert en op die manier bederft. Het stuk loopt uit op de beroemdste ‘oneliner’ uit het existentialistische denken:’L’enfer,c’est les autres’. ‘De hel,dat zijn de anderen.’ Zelfs de liefde biedt daarin geen uitweg. Elke intimiteit tussen twee personen wordt steeds verstoord door een derde. Die breekt als een ‘voyeur’ het gedroomde paradijs-te-tweeën open en stelt het tentoon in de obsceniteit van zijn naakte zichtbaarheid. In ‘Huis clos’ wordt die ontmanteling van liefde en erotiek nog heel ingetogen op het toneel gebracht.’ (bladzijde 249) Wordt vervolgd. Nu weer verder met een gedicht uit de reeks ‘Het lidwoord stilte’ van Mark van Tongele uit de bundel ‘Gedichten’. ‘Het lidwoord stilte snijdt/zich van de tongriem. Kiem./Zon lichtvaart in mij. Kin-/etische energie van taal-///zicht in God:diatonische/toonladders van lente/brengen dood in opspraak./Ik verbijt de lendenpijn.'(bladzijde 63) Dit is het gedicht. Wordt vervolgd. Een bijzonder woord. Uit de bundel ‘Lucebert verzamelde gedichten’ de woordgroep ‘en in zijn hevig oor was nog het ongehoorde’.(bladzijde 225)
