Weer verder met het essay ‘Ongeschreven wetten’ van Stefan Hertmans uit de bundel ‘Het zwijgen van de tragedie’.
‘Met deze provocatie betreedt Antigone definitief het domein van haar vrijwillig gekozen dood. Vanaf nu is haar lot onomkeerbaar. Het is de wreedaardige zet van de veroordeelde martelaar. Door naar het lot van Niobe te verwijzen om het hare te beschrijven, zegt ze eigenlijk: Maak me dood, Kreon, als je durft, de goden zullen me gelijk geven. Ze zadelt hem op met de nachtmerrie van de eeuwig naar hem starende onschuldig veroordeelde en maakt hem daardoor tot beul. Zo zweet ze het onbegraven zijn van Polyneikes uit door het beeld op te roepen van haar eigen begraven worden in de steen (dat zijn profetische woorden,; ze zal worden opgesloten in een grot die haar graf wordt).
Omdat hij dit soort morele radicaliteit zo goed aanvoelde, is Nietzsche de democratische compromissen gaan haten; hij zag ze als de cultuur van de algemene plantrekkerij, het ontvluchten van de tragische betekenis van het leven.
Lacans belangrijke tekst over Antigone in ‘Le Seminaire Vll’. Seminaries waarin het over de morele wet, de transgressie en de ‘jouissance’ ging. Over Antigone spreken is spreken over de essentie van de tragedie:’ Cela dit, nous voici a reveil a ce dont il va s’agir dans notre commentaire d’Antigone, a savoir de l’essence de la tragedie.’ Met andere woorden: over Antigone spreken is nadenken over de kern van de tragedie.
Antigone bevindt zich volgens hem tussen ‘les deux morts’ ; wie reeds de dood in het leven heeft geproefd is in het stadium van de heros, maar ook in dat van de volledig geanalyseerde, dat wil zeggen de illusieloze mens; hij of zij bevindt zich tussen het eerste besef van de dood en de feitelijke dood, en leeft daarin dicht bij de essentie van het leven, in een tragische wereld die vroeger door het sacrale werd verbeeld. De stap in de eerste dood heeft Antigone gezet voor ze zich van iets bewust was, door haar afkomst; de tweede is de dood die ze op zich neemt in de samenleving.’ (Bladzijde 152-153) Dit is fragment 50. Wordt vervolgd.
