Willem Broens

met ‘De ongevestigde orde, autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘Voor je het weet, ben je gesnatched. Niets is zo besmettelijk als gebruikstaal, van die aan elkaar geklonterde woorden die overal aan blijven plakken. ‘Zeggen waar het op staat’,wordt dat genoemd, of ‘gewoon zeggen zoals het is’. ‘Zo is het toch?”Nou,wat zeur…

met ‘De ongevestigde orde, autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘Ook de auteurs van een bepaald soort romans doen aan deze zwendel mee, evenals critici en andere literatuuruitleggers die hun eigen overzichtelijke terminologie hebben ontwikkeld om het geschrevene terug te brengen op vertrouwd, dat wil zeggen conventioneel terrein waar bevestigd wordt wat…

met ‘De ongevestgde orde,autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘Hoe gangbaarder de begrippen,des te beter. Hoe groter de gemene deler,des te eerder men de indruk verwerft dat men over hetzelfde spreekt,de zaak onder controle heeft. Dat is het bedrieglijke,het leugenachtige van dergelijke taal:ze beroept zich op ooggetuigenverslagen,op feiten,statistieken,op zogeheten feitelijkheden,maar ze vertelt…

met ‘De ongevestigde orde,autobiografie van het lezen’.Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘De ene nietszeggende definitie van het nooit zelf ervarene wordt dichtgetimmerd met de andere – zodat men niet hoeft te vrezen dat hier ooit nog onverhoeds een deur zal open waaien. Serviërs,nazi’s,vervolging van joden,Kosovaren:dergelijke etiketteringen drukken iets onheilspellends uit zonder de bijbehorende ervaring. Er…

met ‘De ongevestigde chaos,autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘Dat is wat ik zoek,het gevoel dat er tijdens het lezen voortdurend deuren kunnen openwaaien. Ik houd ervan omdat het een aanslag is op het aanpassingsmechanisme dat in de taal en de literatuur evenzeer werkzaam is als in de maatschappij – een mechanisme…

met ‘De ongevestigde orde,autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘Alles wat men over deze passage zou kunnen opmerken,zou de magie verbreken. De onverschilligheid van ‘een zekere luitenat uit Rjazan’ versus de precisie van het laarzengenot,de rust van de slapenden versus de bewogen aandacht van de luitenant achter dat enige verlichte venster,dat verlichte…

met ‘De ongevestigde chaos’, autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F.Thomése. ‘Om misverstanden te voorkomen, met ‘herkenning’ heeft dit niets te maken, het is er juist het tegendeel van. ‘Herkenning’ is de ervaring die de lezer heeft als hij merkt dat de beschrijving ‘klopt’,dat wil zeggen bevestigt wat hij zelf, zonder er woorden voor…

met ‘De ongevestigde orde, autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ”All art is quite useless,’ citeer ik Oscar wilde, die gezien zijn nut als citatenleverancier zichzelf daarmee – waarschijnlijk onbedoeld – buiten de kunst heeft geplaatst. Of neem het ‘Alles van waarde is weerloos’,dat, sinds Lucebert het aan een Rotterdamse verzekeringsmaatschappij verkocht,…

met ‘De ongevestigde orde,autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘Het verraderlijke was dat hun woorden uit mijn mond anders klonken. Zolang ik op hun bladzijden bleef,begreep ik ze zoals ik mezelf dacht te begrijpen,maar zodra ik ze van hun schrijver losmaakte en ze me toe-eigende,vervlakten ze,ze werden onhandig en log,pasten niet goed…

met ‘De ongevestigde orde,autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘De schrijvers die,naast of na Nietzsche,in die eerste krachtige lezersjaren de grootste indruk op mij maakten – W.F. Hermans en G.K. van het Reve,de Céline van de ‘Reis’,Camus’ ‘L’étranger’,Dostojewski’s ‘Schuld en boete’ met de ontspoorde nietzschiaan Raskolnikow,Baudelaire,Slauerhoff – hadden,in hun verscheidenheid,iets gemeen wat…