Willem Broens

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘De “thuiskomst” die de titel van dit gedicht aankondigt, leidt de lezer binnen in een wit, met dikke sneeuw bedekt landschap, waarin het perspectief van dichte sneeuwval afgewisseld wordt met dat van eindeloos opgestapelde lagen “wit”. Wat zich zo in deze…

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘Hiertoe is er echter ook een derde persoon nodig, de rabbijn, doe over het recht beschikt te besnijden en de intreding in een gemeenschap te bezegelen. Echter: de besnijdenis voltrekt een schriftuur-tot-in-het-bloed die eigenlijk onleesbaar is: ze schrijft dus in feite…

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘In deze zin interpreteert Derrida het gedicht “Einem der vor der Tür stand” uit “Niemandsrose”. Een golemachtige figuur verschijnt er aan de deur van de dichter. Het is een uitgestotene, “der halbschürige Bruder.(…) das schilpende Menschlein”, die in een gestalte optreedt…

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘De ervaring die bepaalde van Celans gedichten uitdrukken – en met name de twee die wij tot besluit zullen lezen – is niet alleen die van de onuitsprekelijke naam, maar ook die van het “verloren woord”. Zij is de ervaring van…

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘4. Elk geschrift: Joods. Ook in het judaïsme ligt er volgens Derrida een formele parallel met de structuur van de datum, nl. in het element van verantwoordelijkheid en engagement, dat het beschrijvende karakter ervan aanvult. “Wij zijn Joden” is niet gewoon…

verder met het opstel van Jan Roelans; ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘Onze gehechtheid aan data beschrijft Celan in het gedicht “Huhediblu”: “Oh quand refleuriront, oh roses, vos septembres?”. Wij verlangen minder naar de rozen zelf, meent Derrida, dan naar de tijd van de rozen. Precies van deze tijd draagt het gedicht het…

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘Leesbaarheid hangt dus samen met de herhaling van wat maar éénmaal is gebeurd en dus eigenlijk onherhaalbaar is: de datum, het gedicht (als datum) en ook de eigennaam bv. hebben hun bestaan daaraan te danken. Deze herhaling, bv. elk jaar de…

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘In het verloop van de tekst wordt dit verder uitgewerkt, zowel wat de terugkeer van het schijnbaar onherhaalbare in verjaardagen, herdenkingen enz. betreft als op het vlak van de afbakening en identificering die met de besnijdenis als markering worden beoogd. Deze…

verder met Jan Roelans; ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘Zijn “Gegenwort” is geen werkelijk woord meer, maar slaat hem met verstomming. De interesse in deze werken voor de “da-tum” van de ander inspireert Celan ertoe om in de “Meridian” zijn poëzie aan de zijde van dit op het menselijke betrokken “Gegenwort” te stellen….

verder met Jan Roelans’ opstel ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘Juist in deze absurde uitroep schuilt volgens Celan de aandacht voor het “menselijke”, het u-topische gebied dat ook dat van het dichten is. Dit laatste verbindt hij zo met een spreken dat in zijn aandacht voor het andere buiten zichzelf de heterologie van…