Auteur: Willem Broens

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Het volstrekt andere breekt het denken van het gedicht dus open naar een zaak of aangelegenheid (in eines Anderen Sache…in eines ganz Anderen Sache)wier andersheid niet in tegenspraak mag zijn met de ‘meest eigen zaak’ waarvan zojuist sprake was,maar die daarmee,onder onteigening daarvan,juist een verbond moet aangaan:de zaak van…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Wat vindt er plaats in die ervaring van de datum? In de ervaring zelf? In de ervaring van een datum die moet worden uitgewist om behouden te blijven,om de gedachtenis te bewaren aan het gebeuren zelf:het unieke voorval,ten prooi aan het gedicht dat het voorval wel te buiten moet…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Hoe moeten we die uitroep opvatten? Waarom dat uitroepteken na het maar van een tegenwerping die niets retorisch veinzends heeft?Het zou verbazing kunnen wekken.Volgens mij legt het een accent;het accentueert en markeert de toon van bewondering,van verbazing over de poetische uitroep zelf.De dichter roept het uit – tegenover het…

verder met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Wat wil dit maar zeggen? Ongetwijfeld dat het gedicht ondanks de dagtekening,in weerwil van de herinnering die verworteld ligt in de enkelvoudigheid van een gebeurtenis,spreekt:tot iedereen en in het algemeen,en om te beginnen tot de ander.Het maar lijkt het woord van het gedicht naar gene zijde van de…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Deze vraag rond de datum,deze hypothese (‘Wellicht…’),wordt door Celan gedateerd;zij betreft vandaag de dag ieder gedicht van vandaag,de nieuwheid van elk dichtwerk van onze tijd – een nieuwheid die op de datum van vandaag als unieke,singuliere eigenschap heeft te dateren (op overgankelijke wijze),data indachtig te blijven (Daten eingedank zu…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Een voorbeeld:er heeft zich ooit een 20ste januari voorgedaan. Die datum zou kunnen worden opgetekend,enkelvoudig,uniek,onttrokken aan elke herhaling.En toch kan die absolute eigenheid in haar absolute enkelvoudigheid of singulariteit worden overgeschreven,weggevoerd,uitgevoerd,onteigend,hernomen en herhaald. Dat is zelfs onontkoombaar,wil zij zich in leesbaarheid tonen en blootstellen,met het risico daarin teloor te…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Dat raadsel lijkt weerstand te bieden aan elke vraag, elke filosofische vraagstelling in welke vorm ook, elke observatie, elke theoretisch-hermeneutische thematisering. Celan laat dat op dichterlijke wijze zien: door de datum in het werk te stellen. En wel in de toespraak zelf. Om te beginnen noemt hij verschillende data:…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Het voorbeeld van ‘De meridiaan’ waarschuwt ons al voor een dergelijke misvatting.We hebben daar van doen met een voordracht,een ‘vertoog’,zoals men zegt:een gelegenheidstoespraak,die gedateerd is. De datum is die van een prijsuitreiking(Rede anlasslich der Verleihung des Georg-Buchner-Preises,am 22.Oktober 1960). Op de 22ste oktober 1960 spreekt die toespraak(dat ‘adres’)op haar…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Paden(Wege):iets komt,dat gaan kan(Etwas,das gehn kan,[…]kommt).Wat is gaan,komen gaan, komen en gaan? En hart worden? Over welke komst,over welk singulier gebeuren gaat het hier?Over welke onmogelijke herhaling(Nach/dem Unwiederholbaren,nach/ihm…)? Hoe gebeurt dat, hart worden?Laten we vooralsnog geen beroep doen op Pascal of op Heidegger die de eerste er overigens van…

verder met Derrida ‘ Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Tur du davor einst, Tafel//Toi,porte devant cela,autrefois,tableau//Deur jij daarvoor eens,bord// (en in het einst (‘eens’), in het Frans terecht vertaald met autrefois, klinkt opnieuw het ‘eenmaal’, une fois, une seule fois, door) mit dem getoteten/Kreidestern darauf:/ihn/hat nun ein-lesendes?-Aug.)//ou l’etoile tuee/fait la craie:/elle/est maintenant-lit-il?- a un oeil,)//met de…