Auteur: Willem Broens

Vervolg; Patricia de Martelaere ‘De wereld is een woord’. ‘Er gaat op zijn voorhoofd immers geen lampje branden wanneer hij dat doet, en de tekens die verondersteld worden wél op begrip te wijzen ( glunderen, knikken, aha-uitroepen) kunnen net zo goed een geveinsd of een verkeerd begrijpen begeleiden. Ook de would-be ‘begrijpende’ zelf kan ons…

ik toch vermelden dat onlangs verscheen het boek van Marja Pruis over Patricia de Martelaere ‘Als je weg bent’, Prometheus, 192 blz.Verder met ‘De wereld is een woord’. ‘Het concept ‘regel’ (‘het volgen van een regel’) speelt in Wittgensteins taalopvatting van de ‘Philosophische Untersuchungen’ een uitermate belangrijke – maar daarom nog niet eenduidig te bepalen…

Verder met ‘De wereld is een woord’ van Patricia de Martelaere’. ‘Stel dat iemand bij het lezen systematisch a door b zou vervangen, b door c, c door d, enzovoort, en z door a? Zouden we zijn gedrag dan nog als ‘lezen’ bestempelen? Wellicht wel, maar dan als een systematische en extravagante vorm van verkeerd…

Nu Laat ik Patricia de Martelaere aan het woord over lezen. Het essay komt uit de bundel ‘Een verlangen naar ontroostbaarheid’,ondertitel: ‘over leven, kunst en dood’. Uitgegeven in 1993. Titel van de tekst ‘De wereld is een woord’. ‘Een van de vreemdste vragen die Wittgenstein in de ‘Philosophische Untersuchungen’ tot zijn lezerspubliek richt is wel…

Gerard Unger; ‘Terwijl je leest’. Vervolg. ‘Beelden kunnen je raken met een directheid en een kracht die met taal maar met moeite is te benaderen. Het grote en complexe kunstwerk ‘Op het dak’ van Ilya Kabakov was een duistere omgeving. Lopend over daken keek je in verlichte kamers met een ratjetoe aan meubilair, eenvoudig en…

Gerard Unger ‘Terwijl je leest’. Vervolg. ‘Kunstenaars en vormgevers hebben veel typografie gemaakt, met lettervormen die beelden zijn geworden, tot en met beelden waarin letters zijn verwerkt. Taal en beeld werken daarin nauw samen. Meestal gaat het daarbij om korte boodschappen, van een paar woorden of van een enkel woord. Er zijn al meer situaties…

Gerard Unger ‘Terwijl je leest’. Vervolg. ‘Studenten heb ik eens gevraagd een jachthond te tekenen. En vervolgens was de opdracht (ze mochten er geen tekst bij gebruiken) : ‘Verbeeld nu de vraag: wat voor een hond is dit?’ Sommigen tekenden nog nog eens dezelfde hond, wat niet de bedoeling was: ‘Je moet die vraag verbeelden.’…

Gerard Unger ‘Terwijl je leest’. Vervolg.De typograaf aan het woord. ‘En ten opzichte van het handschrift heeft de typografie de kritische blik op de tekst versterkt met tussenpersonen en tussenstappen die als filters functioneren, zoals de redacteur van een uitgeverij of zetproeven. En legio zijn de ervaringen van auteurs die zich bij aanblik van een…

Gerard Unger ‘Terwijl je leest’. Vervolg. ‘Desondanks hebben de gestaag doorwerkende invloeden van schrijven, zetten, drukken en het verspreiden van teksten, onder andere de roman, het essay en de column voortgebracht. Spittende en onthullende journalistiek of teksten zoals ‘J’Accuse’ van Emile Zola (1898) of ‘De Goelag Archipel’ van Alexander Solzjenitsyn ( 1973-1975)hebben er hun invloed…

Stefan Hertmans en ‘Eelt op de blik’, een essay over lezen. Vervolg. ‘Het is een breekbaar lichaam, ik kan het doodslaan als een lastige mug (insecten spelen vaak een metaforische rol in de gedichten van Faverey, ze geven ons de enigszins lastige en beschamende indruk dat ze over onszelf gaan) – insecten die rond mijn…