Willem Broens

verder met het zwijgen en het wit bij Paul Celan door Yra van Dijk. ‘Aan Celans poëzie ligt, kortom, een permanente tegenstrijdigheid ten grondslag. De stilte voert naar het spreken, de literatuur naar de werkelijkheid, de omweg voert naar huis, de schaduw naar de waarheid, de ander voert naar het zelf, de blindheid naar het…

verder met de mystiek bij Celan gevolgd door ‘Het zwijgen bij Celan’ door Yra van Dijk. ‘Het gedicht is een ‘Atemkristall'(ll:31) en een ‘Atemwende’. Dat geeft aan in hoeverre het gedicht voor Celan een ‘levend’ en lichamelijk geheel is: het ademt en het blaast adem in; het schept en is een schepping. Een laatste punt…

verder met de mystiek bij Paul Celan door Yra van Dijk. ‘Lijkt God bij Hölderlin geassocieerd te worden met het ‘reddende’, bij Celan ziet het ernaar uit dat Hij dit vermogen definitief verloren heeft: mens en God kunnen hooguit elkaar redden. In het gedicht ‘Psalm'(l: 225) is God een ‘niemand’ geworden: PSALM//Niemand knetet uns wieder…

verder, nu met de mystiek bij Paul Celan door Yra van Dijk. ‘Bij Celan is het van belang om zowel de joodse als de christelijke mystiek bij de interpretatie van zijn gedichten te betrekken: hij las Meister Eckhart maar ook Martin Buber. In zijn studie over het zwijgen bij Hölderlin, Rilke en Celan, waarin hij…

verder met de poëtica van Celan door Yra van Dijk. ‘Uit deze schets van Celans voornaamste poëticale opvattingen is gebleken dat zijn poëzie tegelijkertijd wel en niet is ingebed in de historische context van de Tweede Wereldoorlog. Die tegenstrijdigheid heeft de kritiek in twee kampen verdeeld. De vraag of biografische en historische achtergrondkennis nodig is…

met de poëtica van Paul Celan door Yra van Dijk. ‘Wat is dit dan voor plaats, deze ‘U-topie’, zoals de dichter hem noemt? Open, leeg en vrij, waardoor het gedicht zich beweegt richting een ander die tevens de ‘aanspreekbare werkelijkheid’ is? Deze Utopie is tegelijkertijd een ‘Unheimlichen und Fremden’. Allemann meent dat het in de…

verder met de poëtica van Celan door Yra van Dijk. ‘Celan kon en wilde werkelijk gekend worden en aanwezig zijn in zijn gedichten. Het gedicht is een dialoog, een persoonlijk gesprek:’ich sehe keinen prinzipiellen Unterschied zwischen Händedruck und Gedicht’. Het gaat hem om de ontmoeting tussen gedicht en lezer waarin een nog onbekende werkelijkheid verschijnt….

Verder met de poëtica van Celan door Yra van Dijk. ‘Ik ben het met Heynders eens dat beide dichters trachten binnen de poëzie en door de poëzie het willekeurige van de taal op te lossen met een utopisch doel voor ogen. Mallermé zag ook geen heil in de steriele wereld van de zuivere poëzie. Zijn…

verder met de poëtica van Paul Celan door Yra van Dijk. ‘Bovendien spelen bij Celans gestamel algemenere, niet-historische overwegingen een rol. De dichter staat midden in de westerse poëtische traditie waarbinnen wantrouwen tegen de taal al sinds de negentiende eeuw een grote rol speelde. In de Meridian-rede stelt hij dat het moderne gedicht een ‘sterke…

verder met Celan; de poëtica van Celan door Yra van Dijk. Motto bij deze paragraaf;’Tussen het Ja en het Neen, tussen het Voor en het Tegen, vindt men aldus uitgestrekte ondergrondse ruimten waar de meest bedreigde mens in vrede zou kunnen leven.'(Marguerite Yourcenar) ‘In zijn poëticale Bremen-rede benadrukte Celan dat zijn gedichten geworteld zijn in…