Willem Broens

met ‘De ongevestigde chaos,autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘Dat is wat ik zoek,het gevoel dat er tijdens het lezen voortdurend deuren kunnen openwaaien. Ik houd ervan omdat het een aanslag is op het aanpassingsmechanisme dat in de taal en de literatuur evenzeer werkzaam is als in de maatschappij – een mechanisme…

met ‘De ongevestigde orde,autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘Alles wat men over deze passage zou kunnen opmerken,zou de magie verbreken. De onverschilligheid van ‘een zekere luitenat uit Rjazan’ versus de precisie van het laarzengenot,de rust van de slapenden versus de bewogen aandacht van de luitenant achter dat enige verlichte venster,dat verlichte…

met ‘De ongevestigde chaos’, autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F.Thomése. ‘Om misverstanden te voorkomen, met ‘herkenning’ heeft dit niets te maken, het is er juist het tegendeel van. ‘Herkenning’ is de ervaring die de lezer heeft als hij merkt dat de beschrijving ‘klopt’,dat wil zeggen bevestigt wat hij zelf, zonder er woorden voor…

met ‘De ongevestigde orde, autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ”All art is quite useless,’ citeer ik Oscar wilde, die gezien zijn nut als citatenleverancier zichzelf daarmee – waarschijnlijk onbedoeld – buiten de kunst heeft geplaatst. Of neem het ‘Alles van waarde is weerloos’,dat, sinds Lucebert het aan een Rotterdamse verzekeringsmaatschappij verkocht,…

met ‘De ongevestigde orde,autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘Het verraderlijke was dat hun woorden uit mijn mond anders klonken. Zolang ik op hun bladzijden bleef,begreep ik ze zoals ik mezelf dacht te begrijpen,maar zodra ik ze van hun schrijver losmaakte en ze me toe-eigende,vervlakten ze,ze werden onhandig en log,pasten niet goed…

met ‘De ongevestigde orde,autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘De schrijvers die,naast of na Nietzsche,in die eerste krachtige lezersjaren de grootste indruk op mij maakten – W.F. Hermans en G.K. van het Reve,de Céline van de ‘Reis’,Camus’ ‘L’étranger’,Dostojewski’s ‘Schuld en boete’ met de ontspoorde nietzschiaan Raskolnikow,Baudelaire,Slauerhoff – hadden,in hun verscheidenheid,iets gemeen wat…

met ‘De ongevestigde orde,autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘Het doel van elke organisatie is het in stand houden van zichzelf. Voordeel en gemak zijn daarbij de richtlijnen. De medewerkers moeten de indruk hebben dat zij binnen de organisatie beter af zijn dan daarbuiten,voorts dat de organisatie zoals zij is behoorlijk functioneert,hoogstens…

met ‘De ongevestigde orde,autobiografie van een lezer’.Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése. ‘Wat voor werkelijkheid doorging,was feitelijk alleen die hardgeworden koeklaag van andermans inzichten. Die moest ik eraf beitelen om te kunnen zien,te kunnen ervaren. Desnoods moest ik de dingen kapotslaan,in nog kleinere stukjes. Ik moest de dingen vergruizelen,en als los zand door mijn hand laten…

met ‘De gevestigde orde,autobiografie van een lezer’. Uit ‘Nergensman’ van P.F. Thomése.. ‘Ik ervoer – in die goddelijke ontvankelijkheid,die voorbarige bloesem van grote,doch onrijpe inzichten – het lezen als een initiatie,een intrede in de omgekeerde wereld,waar alles wat ik onwrikbaar dacht op losse schroeven werd gezet en alles wat ik als benauwend en beklemmend onderging…

met ‘De onbevestigde orde,autobiografie van een lezer’ van P.F. Thomése. Uit ‘Nergensman’. ”Wie man wird was man ist,’ galmde mijn held Friedrich Nietzsche in de ontzaglijke leegte van zijn trots gekoesterde onbegrepenheid en ik las het als een handleiding,een routebeschrijving voor ‘mijn’ leegte,die als een vale toekomst voor mij lag,maar waarin ik dus iets ging…