Willem Broens

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Daarvoor bestaat geen enkele remedie,geen enkele vertaaltoevlucht,althans niet binnen het corpus van het gedicht. Niemand kan met de beschuldigende vinger worden nagewezen,en bovendien valt er helemaal niets te vertalen. Dat het sjibbolet zich tegen vertaling verzet,is ook hier niet te wijten aan een of ander semantisch geheim,aan het feit…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Maar tegelijkertijd ook de betekenisloosheid van de taal,van het linguïstische corpus in eigenlijke zin,dat slechts vanuit een bepaalde plaats betekenis krijgen. En onder plaats versta ik net zo goed de verhouding tot een grens,het land,het huis,de drempel,als in het algemeen iedere plek,iedere situatie,waarin praktisch en pragmatisch verbonden worden gesloten;iedere…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ,[…]// -was abriss,wächst wieder zusammen -/da hast du sie,nimm sie dir,da hast du alle beide,/den Namen,den Namen,die Hand,die Hand,/da nimm sie dir zum Unterpfand,/er nimmt auch das,und du hast/wieder,was dein ist,was sein war,///Windmühlen//stossen dir Luft in die Lunge[…]///[…]-Ce qui s’est arraché,à nouveau se rejoint-/là tu les as,prends-les,tu les as…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘En wanneer een chiffre zich manifesteert als datgene wat het is,dus cryptisch en zichzelf tot crypte makend,dan betekent dat niet dat het ons wil zeggen:ik ben een chiffre. Want ook dan kan het ons,zonder de minste verborgen intentie,nog altijd een geheim verhelen dat het in zijn leesbaarheid herbergt. Het…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Dat verschil heeft op zich geen enkele betekenis,maar wordt tot datgene wat we moeten kunnen tonen,om de pas te kunnen zetten,om de grens van het gebied of de drempel van het gedicht te passeren en recht op asiel of op wettige inwoning van een taal te verkrijgen. Om niet…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Net als de datum is sjibbolet meermalen gemarkeerd,meerdere keren in een enkele keer,in eins,at once. Een gemarkeerde,maar ook markant-markerende meervoudigheid. Enerzijds benoemt het binnen het gedicht uiteraard het wachtwoord of het teken van vereniging,het recht op toegang of het signaal van toebehoren in alle politieke situaties,langs de historische grenzen…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘ “Aurora”:/die Bruderhand,winkend met der/von den wortgrossen Augen/genommenen Binde-Petropolis,der/Unvergessenen Wanderstadt lag/auch dir toskanisch zu Herzen.//Friede den Hutten!//// “Aurore”:/La main du frere,faisant signe/avec le bandeau retire/des yeux grands comme le mot-Petropol,/cite nomade des inoublies,etait/pour toi aussi toscane,a coeur.///Paix aux chaumieres!//// “Aurora”:/de broederhand,wenkend met de /van de woordgrote ogen/genomen blinddoek-Petropolis,de/dwaalstad der…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘De herhaling van een Eerste, natuurlijk, maar ook van de generale repetitie,van zijn eigen voltooid toekomende tijd die de Spaanse Burgeroorlog was. Het is de gedateerde structuur van de algemene herhaling:alles wat doorgang gevonden heeft wijst erop dat de Tweede Wereldoorlog al in februari 1936 begonnen was,in een slachting…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ”Taal’ is in het Hebreeuws ‘lip’; en noemt Celan de woorden – we zullen er nog nader op ingaan – elders niet ‘besneden hart’? Laten we dat vooralsnog terzijde. Het woord sjibbolet, dat ik Hebreeuws noem, is, zoals bekend, in een hele familie van talen aan te treffen: het…

met Derrida ‘Sjibbolet voor Paul Celan’. ‘Gecijferd,dat zijn ze naar alle evidentie:in meerdere betekenissen en in meerdere talen. Allereerst gecijferd omdat zij een cijfer tellen,het chiffre van het getal 13. Dat is een van de getallen waarin toeval en noodzaak elkaar kruisen,om zich daaraan voor één maal toe te vertrouwen,zich daarin te consigneren. Noodlottigheid en…