Willem Broens

leest Paul Celan en schrijft ‘Schibboleth pour Paul Celan’. Ik schrijf ‘Schibboleth’ over;lees heel langzaam en maak van dit weblog een raakruimte, een huid, opvoeringen van een brontekst; een superspeurtocht. Altijd ter plekke.De bricoleur leest zich in, denkt zich in, verkijkt zich in de kruipruimte van het menselijk bestaan.Het worden de kaften van alles. Plekken…

met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan.De datum en het schrift’. ‘De overgang van “du” naar”mir” lijkt de attribuering van deze voornaamwoorden niet te veranderen: vuist en lip kan men dan ook als van de dichter bij het schrijven lezen. Zijn hand wil een interpreterende weg over het witte papier ondernemen, maar het is…

verder met het opstel van jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘Tegenover een dergelijke ervaring kan men nauwelijks nog van een “persoonlijke” emotionele reactie gewagen. De laatste strofe situeert “een” gevoel dan ook buiten met het paratactische “Dort:ein Gefuhl”. Tegelijk betekent de komst van dit gevoel de cesuur in het monotone panorama…

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘De “thuiskomst” die de titel van dit gedicht aankondigt, leidt de lezer binnen in een wit, met dikke sneeuw bedekt landschap, waarin het perspectief van dichte sneeuwval afgewisseld wordt met dat van eindeloos opgestapelde lagen “wit”. Wat zich zo in deze…

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘Hiertoe is er echter ook een derde persoon nodig, de rabbijn, doe over het recht beschikt te besnijden en de intreding in een gemeenschap te bezegelen. Echter: de besnijdenis voltrekt een schriftuur-tot-in-het-bloed die eigenlijk onleesbaar is: ze schrijft dus in feite…

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘In deze zin interpreteert Derrida het gedicht “Einem der vor der Tür stand” uit “Niemandsrose”. Een golemachtige figuur verschijnt er aan de deur van de dichter. Het is een uitgestotene, “der halbschürige Bruder.(…) das schilpende Menschlein”, die in een gestalte optreedt…

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘De ervaring die bepaalde van Celans gedichten uitdrukken – en met name de twee die wij tot besluit zullen lezen – is niet alleen die van de onuitsprekelijke naam, maar ook die van het “verloren woord”. Zij is de ervaring van…

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘4. Elk geschrift: Joods. Ook in het judaïsme ligt er volgens Derrida een formele parallel met de structuur van de datum, nl. in het element van verantwoordelijkheid en engagement, dat het beschrijvende karakter ervan aanvult. “Wij zijn Joden” is niet gewoon…

verder met het opstel van Jan Roelans; ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘Onze gehechtheid aan data beschrijft Celan in het gedicht “Huhediblu”: “Oh quand refleuriront, oh roses, vos septembres?”. Wij verlangen minder naar de rozen zelf, meent Derrida, dan naar de tijd van de rozen. Precies van deze tijd draagt het gedicht het…

verder met het opstel van Jan Roelans ‘Paul Celan. De datum en het schrift’. ‘Leesbaarheid hangt dus samen met de herhaling van wat maar éénmaal is gebeurd en dus eigenlijk onherhaalbaar is: de datum, het gedicht (als datum) en ook de eigennaam bv. hebben hun bestaan daaraan te danken. Deze herhaling, bv. elk jaar de…